กำเนิดวันสงกรานต์

กำเนิดวันสงกรานต์

ใกล้เข้ามาอีกแล้ว สำหรับวันปีใหม่ไทย ในช่วงกลางเดือนเมษายนนี้นั่นก็คือช่วงวันสงกรานต์นั่นเองค่ะ ซึ่งตามปฏิทินของไทยได้กำหนดให้เทศกาลสงกรานต์ตรงกับวันที่ 13-15 เมษายนของทุกปีและให้ถือว่าวันนี้เป็นวันหยุดราชการ ซึ่งมีกำหนดการแต่โบราณมา ให้วันแรกนั่นก็คือวันที่ 13 เมษายน เป็นวันมหาสงกรานต์ เนื่องจาก เป็นวันที่พระอาทิตย์ย้ายออกจากราศีมีนเข้าสู่ราศีเมษ  และจากนั้นในวันถัดมาให้ถือว่า เป็นวันเนา ซึ่งประเพณีสงกรานต์มีประวัติความเป็นมาอย่างยาวนาน

ตามภาษาสันสกฤตคำว่าสงกรานต์มีความหมายว่า  ผ่าน  หรือ เคลื่อนย้ายเข้าไป  นั่นก็คือ การเคลื่อนย้ายของพระอาทิตย์ ดังที่กล่าวไปแล้วข้างต้นนั้นเอง และในทางโหราศาสตร์พระอาทิตย์จะมีการเคลื่อนย้ายจากเดือนหนึ่งไปยังอีกเดือนหนึ่งอยู่เป็นประจำทุกเดือน  ดังนั้น  วันสงกรานต์จึงต้องมีอยู่ทุกเดือนเช่นกัน  แต่ในเดือนเมษายนถือว่าเป็นวันสำคัญที่การเคลื่อนย้ายของพระอาทิตย์ตรงกับวันขึ้น 1 ค่ำเดือน 5 ถือได้ว่าเป็นช่วงวันพิเศษ สำหรับการตั้งต้นสู่ปีใหม่ เปลี่ยนวัน เปลี่ยนจุลศักราชใหม่ ตามการคำนวณของโหร และความเชื่อทางด้านโหราศาสตร์ ซึ่งมีมาตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 5

ประเพณีสงกรานต์  กับวัน ขึ้น 1 ค่ำเดือน 5

เรื่องเล่าขานเป็นตำนานสืบต่อกันมาเกี่ยวกับวันสงกรานต์ ได้มีจารึกไว้ ที่วัดเชตุพน  เรื่องถือกำเนิด วันสงกรานต์นั้น  เกิดขึ้นมาจากในสมัยพุทธกาล  มีเศรษฐีคนหนึ่ง  มีทรัพย์มากแต่ไม่มีบุตร จึงได้ไปขอบุตร โดยทำการบวงสรวงเซ่นไหว้  ตั้งจิตอธิษฐาน กับรุกขพระไทร  จึงได้บุตรมาสมปรารถนา เป็นกุมารบุตรชื่อว่า  ธรรมบาลกุมาร ซึ่งมีพระปรีชามากเรียนรู้ภาษานกและจบไตรเพทเมื่ออายุได้เพียง 8 ขวบ  ได้เป็นอาจารย์ บอกมงคลการต่างๆแก่มนุษย์  และในขณะนั้นชาวชมพูทวีป ทั้งโลก  ซึ่งนับถือท้าวมหาพรหมและกบิลพรหมองค์หนึ่ง  ท้าวกบิลพรหม จึงได้ถามปัญหาแก่ธรรมบาลกุมาร  3 ข้อ หากธรรมกุมารตอบได้ ท้าวกบิลพรหมจะตัดศีรษะตัวเองเสีย  เพื่อเป็นการบูชาแก่ธรรมบาลกุมาร  

แต่ถ้าหากตอบไม่ได้ จะทำการตัดศีรษะธรรมบาลกุมารเสีย  โดยให้เวลา 7 วัน หลังจากนั้น เกิดการทำให้ธรรมบาลกุมารสามารถตอบปัญหาแก่ท้าวกบิลพรหมได้สำเร็จ ท้าวกบิลพรหมจำต้องตัดศีรษะของตน  เพื่อเป็นการบูชาตามที่สัญญาไว้  แต่ก่อนที่จะตัดศีรษะจึงได้เรียกธิดาทั้ง 7 อันเป็นบาทบริจาริกาของพระอินทร์  ได้แก่ นางทุงษะเทวี นางรากสเทวี นางโคราคะเทวี นางกิริณีเทวี นางมณฑาเทวี นางกิมิทาเทวี และนางมโหธรเทวี  อันโลกสมมุติว่า นี่เป็นองค์มหาสงกรานต์ กับเทพบริษัทมาพร้อมกัน แล้วตรัสให้ทราบว่า  พระเศียรของเรานี้จะตั้งไว้บนแผ่นดินก็ไม่ได้จะเกิดไฟไหม้ทั่วโลกกับธาตุ  แต่จะยกขึ้นไปไว้บนอากาศก็ไม่ได้ฝนจะแล้ง

ดังนั้นธิดาทั้ง 7  จงเอาพานมารองรับเศียรของบิดาไว้เถิด  ครั้นแล้วท้าวกบิลพรหมจึงได้ตัดเศียร ส่งให้นางทุงษะเทวี ธิดาองค์ใหญ่ และได้ทำการแห่ประทักษิณเวียนรอบเขาพระสุเมรุราช 60 นาที แล้วจึงเชิญเข้าประดิษฐานไว้ในมณฑป ณ ถ้ำคันธธุรี  เขาไกรลาส  จากนั้นเมื่อครบ 365 วัน  โลกจึงได้สมมุติว่าปีหนึ่งนี้เป็นวันสงกรานต์ นางเทพธิดาทั้งเจ็ดก็ได้ผลัดเปลี่ยนกันมาด้วยทรงเทพพาหนะ ต่างๆ เพื่อเชิญพระเศียรกบิลพรหม ออกแห่ไปทั่ว เวียนรอบเขาพระสุเมรุ เป็นประจำทุกปี ด้วยเหตุนี้  จึงเป็นที่มาของวันสงกรานต์และชื่อนางสงกรานต์ทั้ง 7 นั้นเอง